Wtp: een tussenstand voor 2025

Wtp: een tussenstand voor 2025

Een groot deel van de pensioensector haalde in mei op opgelucht adem nadat de voorgestelde wetsaanpassing van Agnes Joseph met een meerderheid van slechts één stem werd verworpen in de Tweede Kamer. Het voorstel van Joseph om deelnemers inspraakrecht te geven voor de overgang van de bestaande pensioenrechten hing als een zwaard van Damocles boven de voorbereiding van alle invaartrajecten. Dit was zeker niet het enige onderwerp wat pensioenfondsen bezig hield in de eerste helft van het jaar, het blijft spannend tot het laatste moment als het gaat om invaren onder de Wet toekomst pensioenen (Wtp).

“Liberation day” maar niet voor beleggers

Nadat president Trump op 2 april op onorthodoxe wijze enorme import tarieven aankondigde voor de belangrijkste handelspartners van de VS, daalden aandelenbeurzen sterk. In eerste instantie leek Team Trump vast te houden aan hun plan, maar nadat dollar veel terrein prijs gaf en ook de Amerikaanse markt voor staatsobligaties onder druk kwam te staan, werden de tariefverhogingen opgeschort en werden onderhandeling opgestart over deze tarieven. Nederlandse pensioenfondsen zagen hun aandelenportefeuilles in waarde dalen en werden extra getroffen door de impact van de zwakke dollar.

Intussen zijn aandelenmarkten geheel hersteld van de tarieven-dip. Maar de onzekerheid over de handelspolitiek van de Amerikaanse regering zal boven de financiële markten blijven hangen. Trump heeft al decennia lang aangegeven dat hij voorstander is van (hoge) handelstarieven voor de financiering van de Amerikaanse begroting en het bevorderen van de concurrentiepositie van Amerikaanse bedrijven. Beleggers moeten rekening houden met nieuwe volatiliteit, wat lastig is voor pensioenfondsen die zich opmaken voor hun invaarmoment.

DNB is zich “zeer, zeer bewust”

Voormalig DNB-president Klaas Knot gaf bij zijn bezoek aan de Tweede Kamer in mei aan dat DNB zich zorgen maakt over de markt voor renteswaps als op 1 januari een flink aantal pensioenfondsen tegelijk zal invaren. Knot gaf aan dat het plotseling afbouwen van renteswap posities kan leiden tot financiële instabiliteit, wat uiteraard voor DNB als een ongunstig scenario wordt gezien. Kort daarna besloot (inmiddels demissionair) minister Van Hijum om pensioenfondsen maximaal een jaar te geven om hun swapposities aan te passen na het moment van invaren. Of hiermee het probleem volledig is opgelost is echter nog maar de vraag, pensioenfondsen zullen toch zo snel mogelijk na invaren hun gewenste beleggingsbeleid willen invullen. Dit kan nog steeds voor congestie en dus volatiliteit zorgen op de markt voor renteswaps.

Invaren volgens verwachting?

In totaal zijn er per 1 juli 4 pensioenfondsen ingevaren onder Wtp, dat zijn de echte koplopers in dit proces. Volgens de oorspronkelijke transitiekalender zouden dit er een stuk meer zijn geweest, Pensioen Pro geeft aan dat in totaal 76 pensioenfondsen hun transitiedatum verplaatst. Met name de implementatie van Flexibele Premie Regelingen (FPR) blijkt in de praktijk voor pensioenfondsen erg weerbarstig. Zo werden de beroepspensioenfondsen Dierenartsen en Fysiotherapeuten op het laatste moment verrast door het bericht dat uitstel van hun invaarmoment noodzakelijk bleek.

Communicatie, communicatie, communicatie

Recente berichten vanuit de AFM en het Ministerie van SZW laten opnieuw zien dat de overheid veel belang hecht aan heldere communicatie vanuit pensioenfondsen naar hun deelnemers. De AFM beveelt (sterk) aan om een Persoonlijk Dossier voor elke deelnemer aan te leggen met daarin alle communicatie over het invaartraject. En minister Van Hijum gaf ook aan dat pensioenfondsen hun deelnemers beter dienen te informeren over de besluiten die worden genomen in het invaarproces. Het nieuwe stelsel stelt veel extra eisen aan pensioenfondsen als het gaat om deelnemerscommunicatie. Een nauwe samenwerking tussen de pensioenuitvoeringsorganisatie en de beheerder(s) van het pensioenvermogen is daarbij noodzakelijk om te borgen dat de deelnemer niet alleen de juiste kwalitatieve informatie krijgt over de pensioenopbouw maar ook goede uitleg krijgt over de mutaties in deze pensioenrechten.

Balansbeheer pensioenfonds onder Wtp

Een thema wat in onze ogen nog onderbelicht is in veel transitieplannen is de expliciete scheiding van het fondsvermogen (voor de uitvoering van het pensioen) en het pensioenvermogen van de deelnemers. Oorspronkelijk was in de nieuwe Pensioenwet opgenomen dat “de solidariteitsreserve mag niet worden gebruikt voor deling van operationele kosten”. Maar recent heeft minister Van Hijum aangegeven dat pensioenfondsen toch hun solidariteitsreserve mogen gebruiken om mogelijke operationele tekorten aan te vullen.

Wij zijn desondanks van mening dat pensioenfondsen goed moeten kijken naar hun operationele voorzieningen en het beheer van het eigen fondsvermogen. Deelnemers verwachten dat er geen “greep in de kas” wordt gedaan uit hun solidariteitsbuffer voor operationele kosten. De focus op een degelijk fondsvermogen geldt nog extra voor pensioenfondsen die een FPR regeling gaan uitvoeren, daar is geen solidariteitsreserve waar het pensioenfonds uit kan putten.

De lange mars naar Wtp

Zo laat de eerste helft van het jaar zien dat we nog een lange weg hebben te gaan voordat elk Nederlands pensioenfonds de overgang heeft gemaakt. Althans, de pensioenfondsen die besluiten om in te varen. We zien ook in de eerste helft van dit jaar flink wat pensioenfondsen kiezen voor een buy-out. Daarbij kunnen hun deelnemers als gevolg van deze transacties een mooie indexatie van hun pensioen tegemoet zien.

Pensioenfondsen die wel blijven koersen op invaren zullen scherp al het nieuws in de gaten moeten blijven houden. Of het nu gaat om politiek (verkiezingen!), de ontwikkelingen op financiële markten of de verschuivende invaarkalenders van de PUO’s: we kunnen ons opmaken voor een tweede helft van het jaar vol met nieuwe ontwikkelingen.