21 mei 2025 | 5 min. leestijd
Het gesprek over het 1,5°C-doel van het Akkoord van Parijs begint te verschuiven. In dat akkoord, gesloten in 2015, spraken bijna alle landen ter wereld af om de opwarming van de aarde ruim onder de 2°C te houden, met inspanningen om de stijging te beperken tot 1,5°C ten opzichte van het pre-industriële niveau. Die 1,5°C werd gezien als een cruciale grens om de meest catastrofale gevolgen van klimaatverandering te voorkomen. Maar inmiddels groeit het besef dat dit doel snel uit zicht raakt door aanhoudende uitstoot en onvoldoende mondiale actie. Het debat verschuift daarom van het behalen van het doel naar de vraag hoe we kunnen omgaan met het overschrijden ervan – en wat dat betekent voor mens en planeet.
Nu de uitstoot blijft stijgen, vragen sommigen zich af of het nog haalbaar is, en of we ons niet stilletjes moeten neerleggen bij “ruim onder de 2°C”. Maar dat zou een vergissing zijn. Het verschil tussen 1,5°C en 2°C is namelijk geen academisch verschil. Het betekent echte, dagelijkse gevolgen – ook hier in Europa. Recente rapporten van het IPCC en het Europees Milieuagentschap (EEA) benadrukken dat zelfs bij 1,5°C opwarming Europa te maken krijgt met frequentere en intensere hittegolven, grotere risico’s op droogte en ernstigere overstromingen langs de kust. Bij 2°C nemen deze risico’s sterk toe. Zo zou het aantal extreem hete dagen in Europese steden kunnen verdubbelen tussen 1,5°C en 2°C. Aanhoudende droogtes kunnen de landbouwproductie in Zuid-Europa bedreigen, met mogelijke gevolgen voor voedselzekerheid en stijgende prijzen voor consumenten in heel het continent.
Zonder krachtigere actie kunnen de jaarlijkse sterfgevallen door extreme hitte in Europa stijgen van ongeveer 2.750 vandaag naar misschien wel 30.000 bij 1,5°C, tot naar verwachting meer dan 52.000 bij 2°C. Als we niet ingrijpen en de opwarming ongecontroleerd richting 3°C laten gaan, kan dat cijfer oplopen tot bijna 96.000 per jaar. Het aantal mensen dat wordt blootgesteld aan ernstige hittegolven kan groeien van 10 miljoen nu, tot meer dan 100 miljoen bij 1,5°C en bijna 300 miljoen bij 3°C. Dit zijn geen verre of denkbeeldige risico’s. Het zijn reële risico’s die woningen, levensonderhoud en gemeenschappen in heel Europa in de komende jaren kunnen treffen.
De financiële gevolgen zullen als de opwarming toeneemt ook in eigen land voelbaar zijn. In Nederland melden verzekeraars al stijgende kosten door klimaatschade, waarbij bepaalde risico’s, zoals overstromingen of verzakkingen, moeilijk of zelfs niet meer verzekerbaar worden. Naarmate de kosten van extreem weer stijgen, zullen de waarschijnlijke gevolgen voor huiseigenaren hogere premies, strengere voorwaarden of verminderde dekking zijn. De link tussen klimaatverandering en de huishoudfinanciën wordt in dat opzicht steeds moeilijker te negeren.
Technisch gezien bestaat het pad naar 1,5°C nog steeds. Het IPCC en brede wetenschappelijke literatuur maken duidelijk dat de noodzakelijke oplossingen al beschikbaar zijn: van hernieuwbare energie en energie-efficiëntie tot elektrificatie en duurzaam landgebruik. De belangrijkste obstakels zijn niet technisch. Ze zijn politiek, financieel en gedragsmatig, zoals geïllustreerd door het opnieuw terugtrekken van de VS uit het Akkoord van Parijs.
Een voortdurende discussie over temperatuursdoelen dreigt af te leiden van wat echt belangrijk is: het beperken van de menselijke, ecologische en economische gevolgen van klimaatverandering. De realiteit is eenvoudig; de uiteindelijke opwarming wordt bepaald door de cumulatieve uitstoot van broeikasgassen. Elke extra ton CO₂ die we uit de atmosfeer houden, betekent minder schade, minder verstoord levensonderhoud en minder gemeenschappen in gevaar.
We moeten de discussie herformuleren door niet alleen over temperatuuruitkomsten te praten, maar onze inspanningen te richten op het zo veel – en zo snel – mogelijk terugdringen van emissies. Dat moet het overkoepelende doel zijn, en doelen die in lijn zijn met 1,5°C kunnen helpen ervoor te zorgen dat we het ambitieniveau behouden dat de wetenschap vereist. Als we onze ambitie telkens bijstellen zodra het doel moeilijk lijkt te bereiken, lopen we het risico mislukking te normaliseren en onze verwachtingen in de loop van de tijd te verlagen. In plaats daarvan moeten we alle aandacht richten op diepe emissiereducties in de komende jaren. Het gaat om de kunst van wat mogelijk is aangrijpen en het benutten van technologieën en oplossingen die al binnen ons bereik liggen.
1,5°C is dus nog steeds belangrijk. Het is geen roos die we precies moeten raken, maar een grens waar we zo dicht mogelijk bij moeten blijven. Elke stap er voorbij betekent meer gevolgen voor mens en maatschappij. Daarom heeft a.s.r. vermogensbeheer 1,5°C-doelen tot een kernonderdeel van haar klimaatstrategie en haar dialoog met bedrijven gemaakt. en haar ambitie rondom klimaatverandering verhoogd; in 2045 wil a.s.r. vermogensbeheer netto-nul gefinancierde broeikasgasemissies hebben bereikt voor alle activa die zij namens haar klanten beheert. Dat is vijf jaar eerder dan het doel van het Akkoord van Parijs. Om dit te bereiken zijn twee specifieke tussentijdse doelstellingen geformuleerd: een vermindering van 25% in koolstofintensiteit (tCO2e / miljoen euro geïnvesteerd) in 2030 ten opzichte van 2023. En een vermindering van 75% in koolstofintensiteit (tCO2e / miljoen euro geïnvesteerd) in 2040 ten opzichte van 2023.
Overschrijding is geen binaire kwestie. Elke tiende graad extra opwarming betekent meer risico, meer ontwrichting en meer mensenlevens die geraakt kunnen worden. 1,5°C is technisch nog steeds mogelijk, maar het venster om dat te halen wordt steeds kleiner. We moeten daarom zorgen dat we ons niet af laten afleiden van wat er echt toe doet, maar onze tijd en energie inzetten om te beperken hoe ver we aan het oorspronkelijke doel voorbij gaan. Hoe meer en sneller we vandaag emissies verminderen, hoe meer we de menselijke gevolgen van morgen kunnen voorkomen.
14 mei 2025 | 4 min. leestijd
Het sentiment rond ESG-beleggen is aan het verslechteren, mede door politieke tegenwind uit de VS. Toch blijven we overtuigd dat duurzaamheid en financieel rendement hand in hand gaan.
07 april 2025 | 5 min. leestijd
Met het ASR Wereldwijd Impact Aandelen Fonds wordt geïnvesteerd in bedrijven die bijdragen aan duurzame transities zoals de transitie naar verantwoorde voedselproductie. Mooi voorbeeld hiervan is duurzame vis.
13 februari 2025 | 4 min. leestijd
a.s.r. heeft de ‘Finance for Biodiversity Pledge’ ondertekend, waarin deelnemende financiële instellingen overheden oproepen om tot ambitieuze afspraken te komen op het gebied van biodiversiteit.
