Duurzaamheid in de financiële wereld: CSRD en ESRS-standaarden uitgelegd

17 november 2023 | 8 min. leestijd

Wereldwijd blijft de interesse in ESG (Environmental, Social, Governance) groeien. In dit kader beoogt de EU met de Europese Green Deal uiterlijk 2050 een klimaatneutrale economie en samenleving te bereiken, waarbij het realiseren van economische groei zonder uitputting van grondstoffen hoge prioriteit heeft. Met dit in gedachten, wil de EU een samenleving creëren waarin geen mens of regio aan zijn of haar lot wordt overgelaten.

De Corporate Sustainability Reporting Directive ('CSRD') is een belangrijk onderdeel van deze ambitieuze Europese Green Deal. Deze richtlijn heeft tot doel de transparantie over duurzaamheid te vergroten door bedrijven te verplichten om duurzaamheidsrapportages op te stellen en deze te laten toetsen door een accountant. Dit sluit aan bij andere EU-verordeningen en richtlijnen, zoals de EU Taxonomieverordening (bevat een classificatiesysteem waarmee kan worden aangegeven of een financieel product of investering ecologisch duurzaam is) en de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR, bevat onder meer verplichtingen voor financiële instellingen om transparant te zijn over hun ESG risicobeleid en de mate van duurzaamheid van hun financiële producten), die allemaal gericht zijn op gedragsverandering en het bevorderen van duurzame investeringen en activiteiten.

CSRD in hoofdlijnen

Op 9 juni 2023 heeft de Europese Commissie de definitieve concepten van de Europese standaarden voor duurzaamheidsverslaggeving (European Sustainability Reporting Standards, "ESRS") voorgelegd ter consultatie aan de markt. Deze Europese standaarden zijn gebaseerd op de CSRD, die op 5 januari 2023 van kracht is geworden. Vanaf boekjaar 2024, dat wil zeggen in het kalenderjaar 2025, zullen de eerste bedrijven op basis van de CSRD verplicht zijn om een duurzaamheidsverslag op te stellen als onderdeel van hun bestuursverslag, met inachtneming van de ESRS-standaarden (zie hieronder voor verdere toelichting op deze standaarden). De CSRD legt verregaande verplichtingen op aan een grote groep bedrijven om uitgebreide informatie over duurzaamheid op te nemen in hun bestuursverslag met specifieke focus op Environmental, Social en Governance- ("ESG"-)thema's. Om dit te bereiken, verandert de CSRD onder andere de Europese regels voor financiële verslaggeving en vervangt het de huidige Europese wetgeving voor niet-financiële verslaggeving op basis van de Non-Financial Reporting Directive (NFRD). Volgens de Europese Commissie moest de NFRD herzien worden, omdat het niet heeft geleid tot consistente en vergelijkbare duurzaamheidsrapportages door ondernemingen. Eén van de doelen van de CSRD is dan ook om de duurzaamheidsverslaggeving te verbeteren.

Belangrijkste wijzigingen ten opzichte van NFRD

Ten opzichte van de NFRD zal de CSRD onder meer leiden tot de volgende belangrijke wijzigingen:

  1. Uitbreiding van de scope
    De CSRD breidt het toepassingsbereik van de NFRD uit. Aanvullende categorieën ondernemingen zullen onder het bereik van CSRD vallen. Zo zullen op grond van de CSRD, kort gezegd, alle grote ondernemingen, middelgrote en kleine beursvennootschappen en ondernemingen van buiten de Europese Unie (EU) met substantiële activiteiten binnen de EU verplicht worden om een duurzaamheidsverslag op te stellen. Aangezien het duurzaamheidsverslag ook moet ingaan op de waardeketen van de rapporterende onderneming, zullen ook de niet-rapportage plichtige bedrijven op een indirecte manier te maken krijgen met de verplichting om bepaalde informatie te verstrekken als gevolg van de voorschriften van de CSRD, bijvoorbeeld door middel van informatieverzoeken of contractuele bedingen. Op dit moment is de NFRD van toepassing op grote OOB's (dit zijn grote organisaties van openbaar belang
    zoals beursgenoteerde bedrijven, banken en verzekeraars). Een OOB kwalificeert als 'groot' wanneer sprake is van een gemiddeld personeelsbestand van meer dan 500 werknemers, alsmede een balanstotaal van meer dan €20 miljoen en/of een netto-omzet van meer dan €40 miljoen. In de CSRD wordt voorgesteld de toepassing van de verplichting om over duurzaamheid te rapporteren uit te breiden naar alle ondernemingen die aan twee van de drie groottecriteria voldoen.

  2. Meer gedetailleerde rapportagevereisten en verplichte gebruikmaking van EU-brede rapportagestandaarden
    De inhoud van het duurzaamheidsverslag wordt ook uitgebreid. Zo dienen de ondernemingen die onder de reikwijdte van de CSRD vallen in het duurzaamheidsverslag een beschrijving op te nemen van ten minste de volgende elementen: 1. Ondernemingsmodel en -strategie; 2. Doelstellingen en strategie ten aanzien van duurzaamheidsfactoren; 3. Rol van het bestuur en de raad van commissarissen inzake duurzaamheid; 4. Duurzaamheidsbeleid; 5. Informatie over het bestaan van ' incentive schemes ' voor bestuurders/commissarissen gelinkt aan duurzaamheidsfactoren; 6. Het proces van gepaste zorgvuldigheid ( 'due dilligence ' ) inzake duurzaamheidsaspecten; 7. De risico ' s gerelateerd aan duurzaamheidsfactoren en risicobeheersing; en 8. Indicatoren die voor bovengenoemde onderdelen (a t/m g) relevant zijn.

    Deze rapportagevereisten zijn door de European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG) uitgewerkt in de ESRS-standaarden. Deze standaarden bevatten de inrichtingsvereisten voor het duurzaamheidsverslag van de onderneming en bestaan uit twaalf verslaggevingsstandaarden. De eerste set ESRS bestaat uit twee zogenaamde cross-cutting standards en bevatten algemene rapportageverplichtingen en regels over hoe de overige tien thematische standaarden moeten worden toegepast. De tien thematische standaarden behandelen specifieke onderwerpen op het gebied van Milieu (Klimaatverandering, Vervuiling, Water en mariene bronnen, Biodiversiteit en ecosystemen, Grondstoffengebruik en circulaire economie), Sociaal ( Eigen werknemers, Arbeiders in de waardeketen, Invloed op de gemeenschap, Klanten en eindgebruikers) en Governance (Bedrijfsvoering).

  3. Invoering van verplichte assurance
    In het duurzaamheidsrapport zullen bovengenoemde ondernemingen een zogeheten 'beperkte mate van zekerheid’ (limited assurance) moeten verkrijgen door een accountant of onafhankelijke assurance provider. Het is de bedoeling dat op den duur zal worden toegewerkt naar een controle met een redelijke mate van zekerheid. In het kort, bij een redelijke mate van zekerheid wordt bevestigd dat de beoordeelde informatie correct is, terwijl bij een beperkte mate van zekerheid wordt vermeld dat er geen fouten zijn geconstateerd in de beoordeelde informatie.

  4. De informatie moet ‘machine readable’ zijn en kunnen worden opgenomen in het European Single Access Point.
    Bovengenoemde ondernemingen zullen verplicht worden om, als onderdeel van het bestuursverslag, een duurzaamheidsrapport op te stellen en (via elektronische deponering) openbaar te maken. Ter bevordering van de vergelijkbaarheid en digitale vindbaarheid van de duurzaamheidsinformatie, wordt voorgesteld om deze informatie op een manier beschikbaar te stellen die machine-leesbaar is. De Europese Commissie wijst hierbij op de plannen voor de oprichting van een Europees Single Access Point ("ESAP").

Verduidelijking van het dubbele materialiteitsconcept

Een andere wijziging ten opzichte van de NFRD die afzonderlijke vermelding behoeft is het concept van 'dubbele materialiteit’. Hoewel het uitgangspunt van dubbele materialiteit ook bij de NFRD wordt gehanteerd, heeft de CSRD het nader geduid en explicieter gemaakt. Het dubbele materialiteitsperspectief houdt in dat ondernemingen niet alleen moeten rapporteren over de impact van duurzaamheidsfactoren op de onderneming zelf (‘outside-in perspective’, ook wel aangeduid als 'financial materiality'), maar ook over wat hun eigen impact is op mens en milieu ( 'inside-out perspective ', ook wel aangeduid als 'impact materiality' ). Duurzaamheidsfactoren zijn bijvoorbeeld ecologische, sociale en werkgelegenheidszaken, eerbiediging van de mensenrechten, en bestrijding van corruptie en van omkoping. De onderneming hoeft alleen te rapporteren over die standaarden, rapportageverplichtingen en datapunten die materieel zijn ofwel vanuit het perspectief van financial materiality, ofwel vanuit het perspectief van impact materiality (of beiden).

a.s.r. vermogensbeheer en CSRD

a.s.r. vermogensbeheer is een 100% dochteronderneming van ASR Nederland N.V.. ASR Nederland N.V. valt onder de reikwijdte van de CSRD en is verplicht om overeenkomstig de bepalingen van de CSRD te rapporteren. Voor al haar bedrijfsonderdelen, waaronder bijvoorbeeld hypotheken, schadeverzekeringen en vermogensbeheer, heeft ASR Nederland N.V. de dubbele materialiteitsanalyse (zoals hierboven toegelicht) uitgevoerd. Hierdoor zijn de thematische standaarden en de openbaarmakingsvereisten geïdentificeerd, die zijn opgebouwd aan de hand van diverse gegevenspunten (‘datapoints’).

Om tijdig en goed te kunnen voldoen aan deze rapportageverplichtingen op grond van de CSRD, zal niet alleen ASR Nederland N.V. maar ook alle andere ondernemingen (zoals banken, andere verzekeraars en beursgenoteerde ondernemingen) die onder de reikwijdte van de rapportageverplichting vallen, zich goed moeten verdiepen en oriënteren in zaken als de eigen informatieprocessen, KPI’s en data-applicaties. Bovendien is het van essentieel belang om op de hoogte te zijn van nauw gerelateerde regelgeving zoals de twee eerder genoemde regelgeving SFDR en EU Taxonomieverordening en andere initiatieven als de Corporate Sustainability Due Diligence Directieve (CSDDD) de Task Force on Climate Related Financial Disclosures (TCFD).

Al met al markeert de ontwikkeling van de CSRD en de ESRS-standaarden een historische verschuiving. De beperkte niet-financiële rapportageverplichtingen en vrijwillige duurzaamheidsstandaarden worden vervangen door een uitgebreide Europese duurzaamheidsverslaggevingsstandaard. Hierbij is het van belang te vermelden dat de CSRD in een dringende behoefte voorziet, omdat de Europese wetgever reeds strenge voorschriften, zoals de SFDR en de Taxonomieverordening, heeft opgelegd aan de financiële sector en geharmoniseerde duurzaamheidsverslagen van bedrijven in de Europese Unie, in de vorm van CSRD, kan worden gezien als een essentiële bouwsteen om aan deze voorschriften te voldoen.

  • Duurzaam

Auteur

Dit is een foto van Rebwar Taha.

Rebwar Taha

Advisor Responsible Investments

Rebwar is verantwoordelijk voor de implementatie van de wet- en regelgeving op het gebied van duurzaamheid.

Neem contact op