Veranderende voedselomgevingen vragen nieuwe beleggingsinzichten

Sommige ontwikkelingen in de maatschappij zijn zo overweldigend en zo invloedrijk, dat je er als belegger wel op moet reageren. Doe je er niets mee, dan zal het je keihard raken. Negeren van zo’n groot risico zal ons als belegger minder relevant maken en onze positie verzwakken. De lezer denkt nu wellicht: hebben we het hier over geopolitieke ontwikkelingen? De noodzaak om te investeren in defensie? De klimaatcrisis? Het tekort aan woningen? Nee – hoewel dat zeer relevante risico’s zijn – gaat dit artikel over een ander ontwikkeling die ons ook direct en indirect raakt: het snel veranderde en steeds ongezondere aanbod van voedsel in onze leefomgeving. 

Ongezond voedsel is veel meer dan vroeger onderdeel van het straatbeeld, laat onderzoek van onder andere het CBS zien. Het aantal fastfoodlocaties, niet alleen fastfoodrestaurants maar ook cafetaria’s, broodjeszaken, eetkramen en ijssalons, is in Nederland enorm gestegen. Tegelijkertijd zijn er bijna 1200 verswinkels verdwenen, zoals bakkers, groenteboeren en viswinkels. In slechts 10 jaar tijd nam het fastfoodaanbod in Nederland met circa 30 procent toe, en het aanbod binnen 5 minuten lopen van middelbare scholen zelfs met 40 procent. Bij achterstandsscholen was de toename het grootst; daar was de toename van het fastfoodaanbod maar liefst 48 procent.

Er is een verband tussen hoe vaak je ongezond voedsel ziet en hoeveel je ervan koopt. De aanwezigheid van fastfoodzaken rond scholen en werkplekken beïnvloedt eetgewoonten negatief. Zo hebben kinderen die opgroeien in een omgeving met veel fastfoodzaken een hogere Body Mass Index (BMI) en een veel grotere kans op overgewicht, blijkt uit onderzoek. Er zijn weinig mensen die zullen ontkennen dat dit een problematische ontwikkeling is, maar de lezer ziet mogelijk niet direct een link met beleggen. Ook binnen a.s.r. vermogensbeheer heeft het enige tijd geduurd voordat we ons realiseerden dat deze maatschappelijke ontwikkeling directe impact heeft op onze beleggingsportefeuille. Inmiddels vormt gezondheid een vast onderdeel van onze duurzaamheidsstrategie, waarbij we ons sinds anderhalf jaar specifiek richten op het bevorderen van gezonde voeding.

Een ongezonde economie is kwetsbaar

Op korte termijn zou je kunnen zeggen dat beleggen in fastfoodketens aantrekkelijk is. Fastfoodketens hebben immers lage personeelskosten, snelle omloopsnelheid en voorspelbare vraag. Maar bij a.s.r. vermogensbeheer kijken we naar beleggen met een lange termijnvisie. En dan kantelt het beeld van beleggingskans naar financieel risico.

Mensen met overgewicht en obesitas zijn vaker en langer ziek dan mensen met een gezond lichaamsgewicht. Onder werkenden neemt het aantal mensen met chronische aandoeningen die veroorzaakt worden overgewicht of obesitas al jaren toe, terwijl tegelijkertijd door vergrijzing het aantal werkenden afneemt. Dit zet de arbeidsproductiviteit onder druk en vergroot de economische kwetsbaarheid. Vooral sectoren die afhankelijk zijn van menselijk kapitaal worden zwaar geraakt. Dit alles leidt tot economische achteruitgang, en dat heeft direct invloed op de financiële markt en onze beleggingen. Tel daarbij op dat de zorgkosten enorm de pan uit rijzen, en regelgeving bijna niet uit kan blijven: daardoor lopen fastfoodbedrijven het risico om op termijn minder aantrekkelijk te worden voor beleggers, vergelijkbaar met stranded assets.

En dus?

En dus hebben wij bij a.s.r. vermogensbeheer gezonde voeding een speerpunt gemaakt in ons beleggingsbeleid en dit uitgewerkt in ons position paper Health & Wellbeing. Zo werken we actief met andere partijen samen door in dialoog te gaan met aanbieders van ongezond voedsel, zowel fastfoodketens als voedselproducenten. We trachten hen te bewegen hun assortiment gezonder te maken, en af te zien van het promoten van ongezonde producten door middel van marketing – vooral wanneer marketing gericht is op kinderen. Net als klimaatbeleid en geopolitiek zien we nog geen enorme verbeteringen. In het eerste jaarverslag van de Health Engagement Alliance (HEAL) is daar meer over te lezen (link toevoegen). Maar dat weerhoudt ons niet van actie; deze ontwikkeling kunnen we simpelweg niet negeren.